Kemik Tümörü Nedir? İyi Huylu ve Kötü Huylu Kemik Tümörü
İçindekiler:
Kemik Tümörü Nedir?
Kemik Tümörü hastalığında en temel şikayetler ağrı, ele gelen şişliktir. Çeşitleri; iyi huylu ve kötü huylu kemik tümörü olarak sınıflandırabilir.
Tümörler bulundukları alanda kontrolsüz şekilde çoğalarak, bu alanlarda harabiyete ve böylelikle istenmeyen sonuçlara yol açan kitlelerdir. Kemik tümörleri ise kemik ve eklem yapıları içerisinde kontrolsüz olarak çoğalırlar ve bulundukları alana hasar vererek hastada bir takım kötü klinik bulgular oluşturabilirler.
Bu tümörler Patolojik incelemede neoplazik hücreler şeklinde raporlanır. Neoplazi; konak canlının içerisinde kontrolsüz ve sınırsız olarak büyüyen, sonlanma göstermeyen ve konak canlı tarafından kontrol edilemeyen anormal kitlelerdir.
Neoplazik yapıların kemik ve eklem çevresinde yer alanları ise kemik tümörü olarak adlandırılır.
İyi huylu kemik tümörleri, kötü huylu kemik tümörleri, metastatik kemik tümörleri, kemik tümörü benzeri lezyonlar olarak dört çeşit kemik tümörü mevcuttur.
İyi Huylu Kemik Tümörü
İyi huylu kemik tümörleri kemik dokusundan kaynaklanan ve bulunduğu kemiğe lokalize olan ve vücudun uzak bölgelerine sıçrama yapmayan tümörleridir. İyi huylu denmesinin sebebi akciğer, karaciğer uzak organ ve diğer kemiklere yayılma potansiyeli olmamasından dolayıdır.
İyi Huylu Kemik Tümörü Tedavisi
Tesadüfen saptanmış ve hiçbir klinik bulgu vermeyen iyi huylu kemik tümörleri takip edilir. Bazı tümörler 3 ayda bir bazıları 6 ayda bir belirli zaman aralıkları ile radyolojik olarak takip edilir. Stabil olduğu kesinleşen lezyonlarda takip zaman aralığı açılır ve tedavi gerektirmez. Ağrı yapan tümörler, kemiğe hasar veren tümörler tedavi edilir.
Bu tümörlerin bir kısmı sadece rezeksiyon yapılırken bir kısmı rezeksiyon ve kemik grefti ile doldurulması, bir kısmı kemik çimentosu yapılması, bir kısmı da kırığa sebep olmasın diye önlem amaçlı vidalama, çivileme, plaklama gibi ameliyatlardır. Tedavi seçeneği ne olacağı biyopsi sonucu tanı kesinleşince karar verilmelidir.
İyi Huylu Kemik Tümörü Çeşitleri:
- Osteokondrom »
- Osteoblastom
- Osteoid Osteoma »
- Enkondrom »
- Basit Kemik Kisti »
- Anevrizmal Kemik Kisti »
- Dev Hücreli Kemik Tümörü »
- Fibröz Displazi »
- Kemik Enfarktı
Kötü Huylu Kemik Tümörü
Kötü huylu kemik tümörleri kemik veya kıkırdak dokusundan köken alan agresif ilerleyen ortopedik onkoloji hastalıklarıdır. Kemik kanseri olarak da bilinir. Farklı yaş gruplarında görülebilir. Çocuk yaş grubunda veya yaşlılarda görülebilir. Bu tümörler direkt kemik dokusundan kaynaklanabileceği gibi vücudun başka yerlerinde oluşan tümörlerinin kemiğe sıçraması şeklinde de ortay çıkabilir.
Kötü Huylu Kemik Tümörü Tedavisi
Kötü huylu tümörlerinin tedavisinde en önemli basamak tümörün kesin tanısı ve evresidir. Bazı kemik tümörlerinde ameliyat öncesi veya sonrası kemoterapi ve radyoterapi gerekebilir. Kötü huylu kemik tümörlerinin tedavisi cerrahi tedavidir.
Kötü huylu kemik tümörleri semptomatik olarak veya tümörün rezeksiyonu ve hastanın tümörden tamamen kurtarılması şeklinde hastalığın evresine göre karar verilir. Kötü huylu kemik tümörlerinin tedavisinde ekstremite koruyucu cerrahiler günümüzde ön plana çıkmaktadır.
Kötü Huylu Kemik Tümörü Çeşitleri:
Kemik Tümörü Neden Olur?
Bazı tümörlerde neden sonuç ilişkisi açık bir şekilde ortaya konmuştur. Örneğin sigara kullanımı ile akciğer ve mesane kanserlerinin ilişkili olduğu, sıcak sıvı tüketimi ile yemek borusu kanserinin ilişkisi veya BRCA genetik mutasyonu ile meme ve rahim kanserlerinin ilişkili olduğu kesindir.
Kemik tümörlerinde de çevresel maruziyetler, radyoterapi geçmişi veya genetik faktörler suçlanmıştır. Ancak habis kemik tümörlerinin nedenleri yukarda bahsedilen tümörler gibi net olarak ortaya konulamamıştır.
NF gen mutasyonu ile osteosarkom ilişkisi, CSF-1 gen mutasyonu ile PVNS tümörleri arasındaki ilişki ise kemik tümörlerinde ortaya konmuştur. İlerde bu konudaki genetik araştırmaların artması ile nedenler hakkında daha geniş bilgi sahibi olunabileceği düşünülmektedir.
Kemik Tümörü Belirtileri
Ağrı genelde kemiğin zayıflamasına bağlı veya şişliğin çevre dokuları itmesine sıkıştırmasına bağlı olur. Bazı hastalarda ise ağrıya neden olmayan bir kemik tümöründe ilk semptom nedensiz basit bir şekilde kırık gelişmesi (patolojik kırık) olabilir.
Ağrı, şişlik gibi semptomların şiddeti ve süresi de önemlidir. Eğer ağrı, şişlik ve fonksiyonel kayıp kısa süre içerisinde oluştuysa kötü huylu bir tümör lehine olabilir. Bu belirtilerin yavaş ve yıllar içerisinde oluşması veya ilerleyici olmaması ise iyi huylu tümörlerin düşünülmesini gerektirir.
Ancak bazen iyi huylu tümörler de yıllar içerisinde kötü huylu tümörlere dönüşebilirler. Böyle durumlarda yıllardır hissedilen bir şişlik kısa zaman içerisinde büyüyerek ağrılı hale gelir.
Kemik Tümörü Tanısı
Kemik tümörlerinin tanısı ortopedi ve diğer dal uzman doktorlarınca (patoloji, radyoloji) konmaktadır. Hasta iskelet sisteminde ağrı, şişlik veya kırık gibi belirtiler ile ortopedi hekimine başvurur.
Ortopedi hekimi tarafından yapılan fizik muayene sonucunda kemik tümörü ön tanısı ile hastadan görüntüleme tetkikleri istenir. Bu görüntüleme yöntemlerinden birisi ile kitle görülür.
Tanı sürecinin son aşaması ise patolojik incelemedir. Ortopedik cerrahın biyopsi işlemi sonrası aldığı doku örneği patologlar tarafından incelenir ve tümörün kesin tanısı konulur.
Kemik Tümörü Tedavisi
Kemik tümörü tedavisi tümörün tipine göre farklılık gösterir. Kemik tümörlerinin tedavisinde genelde ilk basamak biyopsi (tümörden örnek parça alınması) işlemidir. Radyolojik değerlendirme ve Biyopsi sonucuna göre tedavi yönetimi planlanır.
Tümörün huyuna göre çıkarılma genişliği değişmekle beraber temel amaç kitlenin tamamen vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Cerrahi olarak tümörün çıkarılması sonrasında ise radyoterapi ve/veya kemoterapi gibi tedavi yöntemleri gerekebilir.
Operasyon sonrası tümörlerin çıkarıldığı alanların kemik ve yumuşak dokularla rekonstrüksiyonu iyileşme açısından oldukça önemlidir. İyi huylu kemik tümörleri çıkarıldıktan sonra boşluğun boyutuna göre yeri boş bırakılabilir, kemik greftleri koyulabilir veya kemik çimentosu ile doldurulabilir.
Kötü huylu kemik tümörleri çıkarılması sonrasında ise çıkan kemik veya eklemin rekonstrüksiyonu çok daha komplekstir. Bunun için genellikle protezler kullanılmaktadır.
Kemik Tümörü Ameliyatı
Kemik tümörü ameliyatında cerrahi tercih tamamen tümörün alt tipine bağlıdır. İyi huylu kemik tümörlerinde marjinal eksizyon veya küretaj ameliyatları dediğimiz daha küçük çaplı cerrahiler uygulanmaktadır. Kötü huylu kemik tümörlerinde ise daha radikal cerrahiler gerekmektedir.
Bu tümörlerde kitlenin çevre sağlam doku ile beraber geniş sınırlarla çıkarılması hatta bazen amputasyon kararı alınması gerekebilmektedir. Ameliyat sonrası çıkarılan kitleler patolojik inceleme ile değerlendirilir ve cerrahi sınırlara bakılır. Cerrahi sınırlarda tümöral doku görülmesi durumunda ek cerrahiler gerekebilmektedir.
Operasyonun büyüklüğüne göre hastanede yatış süreleri ve rehabilitasyon dönemleri değişebilmektedir. Örneğin; iyi huylu bir kemik tümöründe operasyon sonrası 1 günlük yatış dönemi gerekli iken, kötü huylu kemik tümörlerinde bu süre haftalar sürebilmektedir.
Rehabilitasyon süreleri de yine kötü huylu tümörlerde çok daha uzun olmaktadır.