Kalça Protezi Ameliyatı Nedir? Nasıl Yapılır?

Kalça protezi ameliyatı kalça kireçlenmesi hastalığında kullanılan cerrahi tedavi yöntemidir. Kalça kireçlenmesi ameliyatsız tedavilerden fayda görmediğinde protez cerrahisi uygulanır. Kireçlenmeler temizlenerek ve ortopedik implantlar kullanılarak yeni bir eklem elde edilir. Bu şekilde hastanın ağrısız bir şekilde kalça eklemini kullanması ve yürümesi hedeflenir.

Kalça Protezi Ameliyatı Aşağıdaki Hastalıkların Tedavisinde Uygulanır:
(En çok tedavi edilen hastalıktan en aza doğru sıralanmıştır.)

1. Doğumsal Kalça Çıkığı
2. Avasküler Nekroz Hastalığı
3. Kalça Sıkışma Sendromu 
4. Kalça Kırıkları 
5. Çocukluk Çağı Kalça Hastalıklarının Sekelleri
6. Romatolojik Hastalıklar 

Kalça Protezi Ameliyatında Kullanılan Protezin Baş - Yuva Yüzey Seçenekleri:
(En çok tercih edilenden en az tercih edilene sıralanmıştır.)

1. Seramik - Polietilen
2. Seramik - Seramik
3. Oksinyum - Polietilen 
4. Metal - Polietilen

Kalça Protezi Ameliyatı Nedir?

Kalça protezi ameliyatı, kalça eklemi kireçlenmesinde kullanılan bir cerrahi tedavi yöntemidir. Kalça kireçlenmesinde ameliyatsız tedaviler işe yaramadığında kalça protezi ameliyatı nihai olarak uygulanır. Bu ameliyatın amacı, kalça eklem hareketini artırmak, ağrıyı gidermek ve fonksiyonel bir eklem elde etmektir. Ameliyat öncesine göre hareket açıklığı artar.
Sürtünme ve yüzey aşınması ortadan kalktığı için ağrı azalır. Kalça protezi açık bir ameliyattır ve majör cerrahi girişimdir. Kalça protezi ameliyatında kireçlenmiş olan eklem yüzeyleri çıkarılarak yapay implantlardan oluşan bir eklem takılır. 
Takılan bu implantlar kemiğe sıkıştırılarak veya vidalarla sabitlenir. Takılan bu implantlar farklı yüzey çeşitlerinden ve malzemelerden oluşabilir.

Seramik Kalça Protezi Ameliyatı Nedir?

Kalça protezi ameliyatında kullanılan implantlar metal, polietilen ve seramik yüzeylerden oluşur. Geçmiş yıllarda seramik yüzeyler yoktu ve baş kısmı metal alaşımlardan oluşmaktaydı. Metal baş polietilen yuvayı aşındırmakta ve zaman içerisinde oluşan partiküller protez gevşemesine yol açmaktaydı.
Seramik yüzeylerin hayatımıza girmesi ile bu metal reaksiyonları ortadan kalktı. Polietilen yüzeylerinde high-crosslink dediğimiz hale gelmesi protez ömürlerini uzattı. Seramik yüzeyler hem baş kısmında hem yuva kısmında çift taraflı olarak kullanılabilir.
Seramik-seramik takılan protezlerde yüzey aşınması yoktur ancak yüksek enerjili travmalarda kırık riski oluşabilir. Ayrıca seramik-seramik protezlerde nadiren hasta gıcırtı sesi duyabilir. Bu gıcırtı sesi hastayı oldukça rahatsız eder.
Teknolojinin gelişimiyle günümüzde polietilen kalitesi artmıştır. Bu yüzden polietilen yuva ve seramik baş kombinasyonu uzun ömürlü olduğu için sıklıkla tercih edilir.
Ortopedi İstanbul kliniğinde sıklıkla seramik baş ve polietilen yuva kullanılır. Metal aşınmasına sebep olan eski tip yüzey seçenekleri kullanılmaz. Seramik başa alternatif olabilecek diğer uzun ömürlü protez oksinyum yüzeydir. Ancak metal baş protezin uzun ömürlü olması isteniyorsa kesinlikle kullanılması tavsiye edilmez.

Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kalça protezi ameliyatı majör ortopedik cerrahi girişimdir. 10-15 cm’lik kesi uygulanarak ve açık olarak yapılır. 6-8 cm gibi küçük kesiler ve minimal invaziv (girişimsel) olarak uygulanabilir. Artroskopik yöntemle, kapalı olarak veya lazer gibi yöntemlerle uygulanamaz.
Bu ameliyatta kesiler yapıldıktan sonra kireçlenmiş eklem yüzeyine ulaşılır. Bozulmuş femur başı çıkarılır. Eklem kireçlenmeleri temizlenir. Leğen kemiğinin yuva kısmına asetabulum (yuva) implantları, uyluk kısmına femoral stem takılır.
Daha sonra metal, oksinyum (yüzey) veya seramik malzemeden yapılmış femur başı takılır. Kalça eklemi yerine oturtulup kontroller sağlanır.
Kalça ağrısına çözüm olması için kireçlenmiş uyluk kemiğinin başını ve yuvayı hazırlayarak protezler yerleştirilir. Total kalça protezi ameliyatında Kalça kemiğinin hazırlanması özel aletler yardımıyla yapılır.

Kalça Protezi Ameliyatı Aşamaları

Kalça Protezi Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

Kalça protezi ameliyatı büyük bir cerrahi yöntem olduğu için riskleri vardır. Genel olarak tüm ameliyatlarda görülebilecek anestezi riskleri bu ameliyat için geçerlidir.

Kalça Protezi Ameliyatının Komplikasyonları:
(Bu riskler nadir olarak görülür ancak ameliyat öncesi hastaya detaylı olarak anlatılmalıdır.)

• Anestezi Komplikasyonları
• Enfeksiyon
• Damarda Pıhtı Oluşması
• Ameliyat Esnasında Kemik Kırıkları
• Protez Çıkığı
• Protez Gevşemesi
• Protez Aşınması
• Damar Sinir Hasarı

Geçici sinir hasarı ve düşük ayak sendromu nadir olarak görülebilir. Ortopedi İstanbul kliniğinde en sık yapılan ameliyat olarak bu risklere çok nadiren rastlanmaktadır. Bu komplikasyonların çoğunluğu kliniğimizde hiç görülmedi ancak bu risk her zaman devam etmektedir.
Bu risklerin çoğunun tedavisi vardır. Örneğin damarda pıhtı oluştuğu zaman kan sulandırıcı tedavi uygulanır. Protez çıkığı görüldüğü zaman kapalı yerine oturtma veya açık ameliyatla revizyon uygulanır.
Total kalça protezi ameliyatından sonra genellikle kalça ekleminin ters bir hareketi sonucu protez çıkığı görülebilir. Kalça protezi ameliyatından sonra olan kalça çıkığı anestezi altında yerine oturtulur. Bu işlem genel anestezi altında veya hafif sedasyonla yapılabilir. Ameliyattan önce ve ameliyattan sonra olmak üzere protez çıkığını önlemek için hastaya eğitim verilir.

Kalça Protezi Kimlere Takılır?

Kalça protezi eklem kireçlenmesi ameliyatsız tedavilerden fayda görmeyen, şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığının belirgin olduğu kişilere takılır. Kalça eklem kireçlenmesi görüldüğü zaman ağrı kesici ilaçlar, enjeksiyon yöntemleri ve fizik tedavi uygulanabilir. Kalça kireçlenmesi ileri olan olgularda protez takılması kalıcı bir tedavi yöntemidir.
Kalça kireçlenmesine; kalça sıkışma sendromu, avasküler nekroz, travma, kalça kırıkları, doğumsal kalça çıkığı, romatizmal hastalıklar yol açabilir.
Bazen de kalça kireçlenmesine yol açan hastalık bulunamaz ve yaşlanma süreci ile birlikte kireçlenme görülebilir. Altta yatan sebepler farklı olsa bile kalça kireçlenmesinde kalça protezi ameliyatı uygulanarak eklem fonksiyonel hale getirilir.

Genç Hastalarda Kalça Protezi Ameliyatı

Genç hastalarda kalça kireçlenmesi görüldüğü zaman ameliyatın geç yapılması tavsiye edilirdi. Bunun sebebi geçmişte kullanılan protez malzemelerinin kısa ömürlü olmasıdır.
Günümüzde kullanılan uzun ömürlü seramik malzemeler sayesinde genç hastalara güvenle kalça protez ameliyatı uygulanabilir. Geçmiş yıllarda kullanılan metal alaşımlarda aşınma, protez gevşemeleri çok sık görülmekteydi.
Buna bağlı olarak tekrarlayan cerrahi girişimlerden kaçınmak için genç hastalara olabildiğince geç ameliyat olması tavsiye edilirdi. Ancak gelişen implant teknolojileri sayesinden bu yaklaşım terk edildi.
Kalça hareketleri kısıtlanmış, ağrıdan yürüyemeyen, gece ağrısı olan, günlük aktivitelerden kaçınan hastalara ameliyat tavsiye edilir. Yıllarca bekleyip yaşlanınca ameliyat tavsiye etmek günümüz koşullarında gerçekçi değildir.

Kalça Protez Ameliyatında Anestezi Yöntemi

Kalça protezi ameliyatı için genel anestezi şart değildir. Genellikle spinal anestezi, epidural anestezi ile bölgesel uyuşturma yapılır. Ameliyat öncesi tetkikler ve anestezi doktoru ile görüşülerek yöntem belirlenir. Herhangi bir ses duymak istemeyen ve uyumak isteyen hastalar tıbbi engel yoksa genel anestezi yapılır.
Genel anestezi bitiminde hastanın ağrısı uyanır uyanmaz başlar. Belden uyuşturma dediğimiz lokal anestezi de ise ameliyat bitiminde anestezi devam ettiği için hastanın ağrısı olmaz. Ağrı konforu ve anestezi risklerinden kaçınmak için Ortopedi İstanbul kliniğinde lokal anestezi önermekteyiz. Tıbbi mahsuru yoksa lokal anestezi önermekle birlikte kararı hasta ve anestezi doktoruna bırakmaktayız.

Kalça Protez Ameliyatı Sonrası İyileşme Dönemi

Kalça protezi ameliyatında yaraların iyileşmesi ve pansumanlar 15 gün sürer. Hastanede 2 veya 3 gece yatış gerektirir. Ameliyat günü akşamında veya ertesi sabah hastalarımız yürüteç yardımı ile basarak yürüyebilir.
2-3 saate bir günde en az 5-6 kez yürüyüş yapılır. Yatağa giriş çıkış, yürüyüş, yan yatma ve tuvalete gitme bu 2 günlük yatış esnasında hastaya öğretilir.
Dikkat edilecek noktalar ameliyat öncesi hastaya teorik olarak anlatılmış olmalıdır. Bu hususlar ameliyat sonrası 2 günlük yatış döneminde pratik olarak tekrarlanır. Hasta eve taburcu edildikten sonra 15 gün istirahat ve ev yürüyüşleri tavsiye edilir.
15. gün kontrolünde yara muayene edilir. Uygunsa pansumanlar sonlandırılır ve ilaçlar yenilenir. Yürüteç bıraktırılması hastadan hastaya farklılık gösterir.
Örneğin genç erkek ve kuvvetli hastalar 1 hafta bile yürüteç kullanmazlar. Yaşlı ve ek hastalığı olan kuvveti azalmış kişiler 4-6 hafta yürüteç kullanmaları gerekebilir.

Canlı Kalça Protezi Ameliyatı İzleme

Genel anestezi veya spinal anestezi sonrası hasta yan yatırılır. Ön ve arkaya destekler koyularak uygun pozisyon verilir. Ameliyat bölgesi ve bacak cerrahi fırça ile silinir.
Antiseptik solüsyonlarla bacak steril hale getirilir. Cerrahi boyama yapıldıktan sonra örtüm tamamlanır ve malzemeler açılır.
Cerrahiye başlamadan önce mutlaka antibiyotik yapılmış olmalıdır. Anesteziye haber verildikten sonra cerrahi işlem başlar. Cilt kesisi yapılır.
Tensör fasya (uyluk kası tendonu) açıldıktan sonra kalça eklem kapsülüne ulaşılır. Kapsül açılır ve kireçlenmiş baş ortaya konur.
Baş testere ile kesildikten sonra çıkarılır. Yuva kısmı çevresi kireçlenmeler çıkarılır ve kapsül temizliği yapılır. Yuva kısmı oyucular yardımı ile oyulur.
Bu oyma işlemi sırasında cerrahi motor kullanılır. Yuva kısmı hazırlandıktan sonra deneme protezler ile sıkışma testi yapılır.
Uygun boy yuvaya karar verildikten sonra orijinal protez açılır ve yuvaya çakılır. Yuva implantı sıkıştırıldıktan sonra vida yardımı ile sabitleme yapılabilir. Daha sonra polietilen veya seramik iç yüzey yuvanın içine yerleştirilir ve uyluk kısmına geçilir. Uyluk kemiğine de oyma işlemi yapılarak uygun femoral sokete karar verilir.
Femoral soket denemeleri yerleştirilir ve deneme baş takılır. Daha sonra kalça eklemi yerine oturtulur. Stabilite (protez sağlamlık) testi yapılır.
Kalça eklemi stabil olduğu, kolayca yerinden çıkmadığı kontrol edilir. Bacak boyu eşitliği kontrolü yapılır. Hastanın nihai bacak boyu aşamada ayarlanır.
Her şey uygunsa orijinal protezler açılır ve takılır. Daha sonra yıkama ve yaranın kapatılmasına geçilir. Ortopedi İstanbul olarak revizyonlar hariç yaraya dren koymuyoruz ve lokal anestezi yapılmasını ameliyat bitiminde tavsiye ediyoruz.

Kalça Protezi Ameliyatı Olanların Yorumları

Kalça protezi ortopedide memnuniyet oranı en yüksek ameliyattır. Hastaların çoğu çok mutludur. Ameliyat olanların yaşam kalitesi oldukça artmıştır. Ameliyattan kısa bir süre sonra hastalar keşke daha önce ameliyat olsaymışım gibi söylemlerde bulunur
Hastalarımız bu mutluluğu paylaşmak istemektedirler. Çekinip korktuğu için yıllarca ameliyatı erteleyen hastalara tavsiye ve özgüven vererek başka insanlara yardımcı olmak istemektedirler. Bu anlamda yaşadıkları deneyim ve tecrübeleri yorum olarak yazarlar. Bu yorumlar diğer hastalara ulaşması ve onların bilgilenmesi için yazılabilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Cinsel İlişki

Operasyon sonrası cinsel ilişki en çok merak edilen ancak hiç sorulmayan bir sorudur. Hastalarımız genellikle sormaya ve konuşmaya çekinmektedirler. Operasyon sonrası protez çıkmasından kaçınmak için bazı pozisyonlar yasaklanır.
Yasaklanan pozisyonlar protezli kişinin erkek veya kadın olmasına göre değişkenlik gösterir. Protez takılmış bir erkek ve protez takılmış bir kadının kaçınması gereken pozisyonlar farklıdır. Protezin hangi hareketlerde çıkma riski olduğu hastaya iyi öğretilirse hastalarımız cinsel yaşama hızlıca dönebilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Engel Oranı

Operasyonun başarılı olup olmaması engel oranın belirleyen en önemli kriterdir. 

Sağlık Bakanlığı Yönetmeliğe Göre Engelli Oranı Hesaplama Kriterleri:

• Protezin Tek veya Çift Taraflı Olması
• Topallama veya Aksama
• Bacaklarda Kısalık Farkı
• Kuvvet Kaybı
• Sinir Hasarı
• Komplikasyonlar
• Klinik Sonuç

İyi sonuç veya kötü sonuca göre puanlamalar değişkenlik gösterir. Engel oranı tam tespit edilmesi için sağlık kuruluna randevu alarak heyet raporu çıkarılır. Heyet raporunda yazan bu orana göre operasyon olan kişiler bazı haklar kazanır.