Diz Kapağı Çıkığı

Diz Kapağı Çıkığı Nedir?

Diz kapağı kemiğinin (patella), dizi açma ve bükme hareketleri esnasında katettiği bir yol bulunmaktadır. Bu kemik yola trohlea denir. Travma, doğumsal veya tıbbi kaynaklı herhangi bir nedenden dolayı diz kapağının hareket ettiği bu yolaktan ayrılmasına; diz kapağı çıkığı denir. Diz kapağının çıkabilmesi için kapağı yerinde tutan bağların kopması gereklidir. MPFL isimli bağ, diz kapağını yerinde tutan en önemli bağımızdır. MPFL bağı yırtıkları çocukluk çağında iyileşebilirken, yetişkin yaş grubunda iyileşme ihtimali çok düşüktür. Bu durumun sonucu olarak, yetişkin çağda görülen diz kapağı çıkıkları sürekli tekrarlama eğilimindedir. Bu nedenle yetişkin çağda görülen diz kapak çıkıkları cerrahi yöntemlerle tedavi edilirler.

Diz Kapağı Çıkığı Belirtileri

Acil başvurusu gerektiren gürültülü bir tablodur. Diz kapağı çıkığının en belirgin ve çarpıcı belirtisi, diz bölgesinde beliren anormal görünümdür (deformite). Diz kapağı genelde dışa doğru çıkar, bu nedenle dizin dış kısmında şişlik, deformite görünümü, şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı; diz kapağı çıkığında en sık belirtilerdir. Diz kapağı çıkık olan hasta , etkilenen tarafa yük veremez, yürüyemez ve korku ve şiddetli ağrı hisseder.

Diz Kapağı Çıkığı Tanısı

Diz kapağı çıkığı tanısı ortopedi veya acil uzman doktoru tarafından konulur. Diz travması geçiren hastada; diz dış kısmında şişlik , ağrı , hareket kısıtlılığı ile gelen hastaya yapılan ayrıntılı bir muayene sonrasında diz kapağı çıkığı tanısı konulur. Tanıyı kesinleştirmek adına doktor tarafından görüntüleme tetkikleri istenir. Diz iki yönlü grafi değerlendirmesi ile kesin tanı konulmaktadır.

Diz Kapağı Çıkığı Tedavisi

Diz kapağı çıkığı olan hastanın ilk müdahalesi acilde yapılır. Çıkık olan diz kapağı (patella) ortopedi uzman hekimi tarafından yerine oturtulur. Sonrasında ise çıkığa neden olan travma ve yaralanma ortaya konulmalıdır. Bu doğrultuda hastaya istenecek röntgen ve MR tetkiki ile yaralanan yapılar tespit edilir. Diz kapak çıkıklarında sıklıkla yaralanan bağ MPFL bağıdır. MR’da yırtığı tespit edilen bu bağ, cerrahi tedavi ile tedavi edilir. 

Diz Kapağı Çıkığı Ameliyatı

Diz kapağı çıkıklarında tedavinin büyük bölümünü cerrahi tedavi oluşturmaktadır. İlk çıkık esnasında yaralanan MPFL isimli bağın; yetişkin yaş grubunda kendiliğinden iyileşme özelliği yoktur. Bu nedenle hasarlı kalan MPFL, tekrarlayan diz kapağı çıkığına neden olur. Cerrahi tedavide yaralanan MPFL bağı onarılır. Bazen kemik yapıdaki eğrilikler de diz kapağı çıkığına neden olabilir. Çıkığa neden olan kemik yapı bozuklukları varsa onlar da tespit edilerek, MPFL bağ operasyonuna ek olarak kemik düzeltme de yapılır.

Diz Kapağı Çıkması Nedir?

Travma, doğumsal veya tıbbi kaynaklı herhangi bir nedenden dolayı diz kapağının hareket ettiği yolaktan ayrılmasına; diz kapağı çıkığı denir.

Tekrarlayan Diz Kapağı Çıkıkları Nedir?

Anatomide Diz kapağını yerinde tutan kemik ve yumuşak doku yapıları vardır. Bu yapılardan herhangi birisinde olan doğumsal veya travmatik bir problem diz kapağı çıkığına neden olur. Çocuk yaş grubunda; ilk çıkıkta yaralanan diz yapıları iyileşip kişi hayatına sorunsuz devam edebilir. Ancak çıkık eğer yetişkin yaş grubunda olmuş ise, çıkık esnasında yaralanan dokuların iyileşme potansiyeli yoktur. Bu nedenle diz kapak çıkıkları tekrar eder, dokuların bu duruma alışması ile tekrarlayan diz kapağı çıkıkları izlenir.

Patella çıkığı ameliyatı olanlar sonraki süreçte ne yaşar?

Patella çıkığı ameliyatı sonrası rehabilitasyon süreci çok önemlidir. Hasta ameliyat olduğu gün ameliyatlı tarafa basarak yürüyebilir. Diz eklemine açı ayarlı bir cihaz takılır ve yaklaşık 3-4 hafta boyunca bu cihaz kullanılır ve diz ekleminin kademeli olarak bükülmesine izin verilir. Rehabilitasyon süreci yaklaşık 1 ay sürer ve bu süre zarfında kas güçlendirme ve eklem hareket açıklığı giderek artırılır. İyileşme dönemi sonrası diz ağrısı veya tekrar diz kapağı çıkığı olması beklenmez. Patella çıkığı ameliyatı genel olarak oldukça başarılı bir ameliyattır.

Patella çıkığı ameliyatı kaç saat sürer?

Patella çıkığı ameliyatı toplamda yaklaşık 50-70 dakika arası süren bir operasyondur. Cerrahi tekniğe, yeterliliğe ve yapılan işlemin boyutuna göre bu süre değişebilmektedir.

Diz kapağı çıkması görüntüsü nasıldır?

Diz kapağı çıkığı sonrası diz çevresinde ağrı, şişlik, morarma ve şekil bozukluğu (deformite) izlenir. Genelde hastayı çok rahatsız eden ağrılı gürültülü bir tablodur ve acil başvurusu gerektirir. Tekrarlayan çıkıklarda ise daha az ağrılı bir tablo izlenmektedir.

Diz kapağı çıkması kaç günde iyileşir?

Yalnızca çocuk yaş grubunda ve ilk diz kapağı çıkığı ise bu yaralanmanın kendiliğinden iyileşme durumu vardır. Yetişkin yaş grubu diz kapağı çıkıkları ve çocuk yaş grubu tekrarlayan diz kapağı çıkıkları kendiliğinden iyileşmez ve cerrahi tedavi gerekir. Çocuk yaş grubunda görülen ilk çıkıklarda 4 hafta bandaj uygulaması ve spor aktivite kısıtlaması tedavisi uygulanmaktadır.

Diz kapağı çıkması ameliyatsız tedavisi var mıdır?

Yetişkin yaş grubu diz kapağı çıkıkları ve çocuk yaş grubu tekrarlayan diz kapağı çıkıkları kendiliğinden iyileşmez ve cerrahi tedavi gerekir. Çocuk yaş grubunda görülen ilk çıkıklarda ameliyatsız tedavi uygulanır. 4 hafta bandaj uygulaması ve spor aktivite kısıtlaması tedavisi uygulanmaktadır.

Patella çıkığı ameliyatı riskleri nelerdir?

Diz kapağı çıkığı ameliyatı tecrübeli bir ekip tarafından uygulanması gereken; kemik ve yumuşak doku operasyonlarını birlikte içeren son derece hassas bir operasyondur. Uygun ellerde deneyimli bir ekip tarafından yapılırsa riskler en aza indirilmiş olur. Eklem hareketinde sertlik, anestezi ile ilgili komplikasyonlar ve enfeksiyon riski gibi tüm operasyonlarda görülen birtakım riskler mevcuttur.

Diz kapağı çıkması neden olur?

Diz kapağı çıkığının en sık nedeni MPFL adını verdiğimiz kapağı yerinde tutan bağın yırtılmasıdır. Bu durum sıklıkla bir travma sonucu gelişir. Bunun dışında anatomik olarak bir takım bacak eğrilikleri ve kapak yuvasının (yolağının)  yapısının sığ olması da diz kapak çıkıklarına neden olmaktadır.

Patella çıkığı ameliyatı nasıl yapılır?

Ameliyatta Patella çıkığı esnasında yaralanan MPFL bağı; rekonstrüksiyon dediğimiz operasyonla tekrar yapılır. Patella çıkığı ameliyatı öncesi planlama çok önemlidir. Çıkığın oluşumu için yapısal bir anatomik yatkınlık ( bacak eğriliği, patella yolağının sığ-dar olması gibi) var olup olmadığına bakılır.  Buna göre bağ ameliyatına ek olarak kemik ameliyatı da gerekebilir. Ameliyat sonrasında 1 gün hastane yatışı yapılarak, hasta ertesi gün taburcu edilir. Ameliyat sonrası hasta ameliyatlı tarafa basarak yürüyebilir. Rehabilitasyon döneminde hastaya bir dizlik verilir ve bu dizlik 4-6 hafta kullanılır.

Diz kapağı çıkması nasıl iyileşir?

Çocuk yaş gruplarında diz kapağı çıkığı ilk kez yaşandı ise yaralanan bağların iyileşme şansı vardır. Ancak tekrarlayan diz kapağı çıkığı veya yetişkinde diz kapağı çıkığı kendiliğinden iyileşmez, cerrahi tedavi gerektirir.

Diz kapağı kayması tedavi edilmezse ne olur?

Diz kapağı çıkığı tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavisiz kaldığı zaman; tekrarlayan diz kapağı çıkığı, diz eklemi ve diz kapağı kıkırdaklarında aşınma-kireçlenme, ek bağ yaralanmaları, psikolojik sorunlar, anksiyete, günlük aktivitede azalma ve zorlanmaya neden olur. 

Diz kapağı çıkması kendiliğinden geçer mi?

Diz kapağı çıkığı oluştuktan sonra genelde hasta acile gelirken taşınması esnasında kapak yerine oturur. Ancak bu esnada yaralanan bağ sadece çocuk yaş grubunda, belli oranlarda iyileşebilir. Kendiliğinden iyileşme ihtimali yok denecek kadar azdır.

Diz kapağında kütleme sesi neden olur?

Diz kapağından ses gelme nedeni genelde diz içerisindeki bağ ve kapsül yapılarının birbiri üzerinden atlaması ile olur. Bunun dışında diz içinde kapsül katlantısı (kapsüler plika), diz kapak kıkırdağı yumuşaması (kondromalazi patella) ve diz kapağı kireçlenmesi ( patellofemoral artroz) gibi nedenler de diz kapağından ses gelmesine neden olmaktadır.

Patella dizilim cerrahisi nedir?

Diz kapağı çıkığı tedavisinde uygulanan kemik ve yumuşak doku ameliyatlarının tümüne patella dizilim cerrahisi denir. Bu kombine operasyonlar ile diz kapağının, oluğu içerisinde stabil ve muntazam şekilde hareket etmesi sağlanır. Yumuşak doku ameliyatı; yaralanan MPFL bağının yeniden oluşturulması. Kemik ameliyatları ise; tuberositas tibianın yerinin değiştirilmesi (fulkerson ameliyatı) ve diz kapağı yolağının derinleştirilmesi (trochleaplasti) ameliyatlarıdır. 

Diz kapağı çıkığı sonrası yaralanan MPFL bağı ve patella kıkırdağında gelişen hasarın artroskopi görüntüsü:

Diz kapağı çıkığı esnasında patellanın; diz eklemi kıkırdak yüzeyine verdiği hasarın artroskopi görüntüsü:

Diz aksiyel T2 MR görüntülemesinde; MPFL Bağ yaralanması ve patellanın dışa doğru çıkığı izlenmektedir:

Diz kapağı çıkığı ameliyatında, MPFL Bağ rekonstrüksiyonu aşaması ameliyat içi görüntüsü: