Omuz Protezi Ameliyatı Nedir? Çeşitleri? Öncesi ve Sonrası

Omuz Protezi Ameliyatı Nedir?

Omuz protezi tıp literatüründe omuz artroplastisi olarak geçmektedir. Omuz protezi metal ve polietilen parçalardan oluşmaktadır. 

Omuz eklemi; spor yaralanmaları, günlük zorlayıcı aktiviteler veya yaşa bağlı nedenler ile zaman içerisinde yıpranabilir. Çeşitli nedenlerle bozulmuş, fonksiyonları kısıtlanmış ve ağrılı hale gelmiş olan omuz ekleminin; ortopedik implantlar (protez) ile değiştirilmesine omuz protezi ameliyatı denir. 

Bu ameliyatta; kol kemiğinin üst kısmına (omuzun baş kısmı) protez uygulanır. Omuz başının oturduğu yuvaya protez koyulup koyulmayacağı ise tekniğe göre değişmektedir.

Bozulmuş olan omuz ekleminde yapılan protez ameliyatı sonucunda, eklemde hareket açıklığında artma ve ağrı şikayetlerinde azalma hedeflenmektedir.

Humerus başı ve humerus üst uç kırıklarının cerrahi tedavisinde ileri yaş kemik erimesi veya kemik kaybı olan hastalarda omuz protezi ameliyatı yapılabilir.

Omuz Protezi Ameliyatı Çeşitleri Nelerdir?

Hastaya hangi omuz protezi ameliyatı yapılacağı cerrah tarafından belirlenmektedir. Hastanın fizik muayene ve radyoloji bulgularına göre hangi tip omuz protezinin yapılacağına karar verilir. Buna göre; Total omuz protezi, Ters omuz protezi ve Parsiyel (kısmi) omuz protezi çeşitleri uygulanmaktadır.

Total Omuz Protezi Ameliyatı

Total omuz protezi ameliyatında; hastanın omuzunun oturduğu yuvasına yeni bir protez yuva yapılırken, aynı zamanda omuz başının yuvarlak üst ucu da protez ile değiştirilir. 

Ters Omuz Protezi Ameliyatı

Ters omuz protezi ameliyatında; hastanın omuzunun yuva kısmı protez yuvarlak bir baş ile değiştirilir. Omuzun baş kısmı ise protez bir yuvaya çevrilir.

Parsiyel (Kısmi) Omuz Protezi Ameliyatı

Parsiyel omuz protezi ameliyatında; karşılıklı iki eklem yüzeyi değiştirilmez. Hastanın sadece omuz başı protez ile değiştirilir. Yuva kısmına protez uygulanmaz.

Böylelikle protez yuvarlak baş, kemik yuva etrafında dönerek fonksiyon görmeye başlar.

Omuz Protezi Ameliyatı Neden Yapılır?

Omuz protezi günlük ortopedi pratiğinde sıklıkla ve başarıyla uygulanan bir ameliyattır. 

Omuz protezi ameliyatında; çeşitli sebeplerle bozulmuş olan, ağrı, fonksiyon kaybı ve hareket kısıtlılığı gibi problemlere neden olan omuz eklemi protez ile değiştirilir. Böylelikle aktif ve ağrısız bir omuz eklemi kazanılması amaçlanmaktadır.

Humerus üst ucunda ve glenoid dediğimiz eklem yüzeyinde kıkırdak harabiyeti ve ileri derecede kireçlenme olduğunda hareketler kısıtlanır. Hastanın omuz ağrısı hareketle daha artar.

İleri evre kireçlenmelerde gece ağrısı da eşlik eder. Bu durumda protezler omuz ekleminde hareket açıklığını tekrar sağlamak ve ağrıyı gidermek için kullanılır.

Omuz Protezi Ameliyatı Kimlere Uygulanır?

Omuz protezi ameliyatı uygulanan hastalıklar şu şekilde sayılabilir; 

• Omuz eklem yüzeylerinde kireçlenme ve aşınma.
• Tamir edilmeye uygun olmayan omuz kas yırtıkları.
• Omuz kemiklerinde çok parçalı kırıklar.
• Başarısız omuz kırık cerrahisi.
• Kronik omuz çıkıkları.
• Omuz kas yırtıklarına bağlı omuz ekleminin harabiyeti.

Omuz Protezi Ameliyatı Öncesi Planlama Nasıl Yapılır?

Omuz protezi ameliyatı öncesinde planlamada hasta ayrıntılı olarak muayene edilmelidir. Fizik muayene ve radyoloji görüntüleme tetkikleri ışığında hastaya hangi çeşit omuz protezi yapılacağına karar verilir. Bu esnada hastanın aktivite durumu, ameliyattan beklentisi hasta ile konuşulur. Ameliyattan sonraki süreç hakkında hasta detaylı şekilde bilgilendirilir.

Omuz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Omuz protezi ameliyatı son derece teknik bir ameliyattır. Ciddi bir cerrahi tecrübe gerektirir. Bunun dışında operasyonda kullanılacak protezlerin kalitesi ve ameliyathane şartları da ameliyatın başarısında oldukça önemlidir. Tüm şartların sağlandığı durumlarda sonuçları tatmin edici ve yüz güldürücü bir ameliyattır.

Omuz protezi ameliyatında hastalıklı ve fonksiyon göremeyen omuz eklemini oluşturan dokuları çıkarılır. Bunun yerine Metal ve Polietilenden oluşan protezler uygun şekilde konulur. 

Tecrübeli bir cerrahi ekip ve kaliteli protez malzemeleri ile yapılan ameliyatlar sonrasında hastalarda ağrısız ve tam fonksiyonlu bir omuz eklemi elde edilebilir. 

Kireçlenmiş olan eklem yüzeyleri çıkarılarak yerine metal ortopedik implantlar yani omuz protezi yerleştirilir.

Kol kemiği humerus kırıkları için humerus üst ucuna saplı bir implant takılır ve bu sap kemiğin içerisine sıkıştırılarak sabitlenir.

Omuz Protezi Ameliyatı Komplikasyonları Nelerdir?

Omuz ameliyatında da diğer ameliyatlarda olduğu gibi birtakım komplikasyonlar mevcuttur.

Bunlardan en önemlisi tüm protez ameliyatlarında olduğu gibi enfeksiyondur. Bunun dışında anesteziye bağlı komplikasyonlar da izlenebilir. 

Tecrübeli ve hazırlıklı bir cerrahi ekip sayesinde bu tür komplikasyonlar minimum şekilde görülmektedir.

Omuz Protezi Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi Gerekli Mi?

Omuz protezi ameliyatı yapılan hastaların birçoğunda operasyon öncesi ciddi hareket kısıtlılıkları ve kas kayıpları mevcuttur. 

Ameliyatla yeniden yapılan eklem sayesinde omuz hareketleri tekrar kazanılacaktır. Bunun için iyi bir bakım ve fizik tedavi şarttır. 

Fizik tedavi egzersizleri ameliyattan hemen sonra yatak içinde başlanır. Yaklaşık 3 hafta boyunca hasta kendisine öğretilen egzersizleri uygular. Sonrasında yapılan kontrollerde kas fonksiyonlarının durumuna göre fizyoterapist eşliğinde fizik tedavi devam ettirilebilir. 

Kasların yeterince güçlenmesi ve eklem hareket açıklığının kazanılması sonucunda; ameliyatın başarısı daha net olarak belli olmaktadır.

Kronik omuz çıkığına bağlı omuz yuvasında ileri derecede aşınma ve tekrarlayan omuz çıkıkları olan ileri yaş hastanın röntgen görüntüsü.

Kronik omuz çıkığı olan ileri yaş hastaya uygulanan ters omuz protezi röntgen görüntüsü.