Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD)

Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD) Nedir?

Eklem kıkırdaklarında zaman içerisinde yıpranmaya veya geçirilen travmalara bağlı olarak kıkırdak hasarları görülebilir. Bu kıkırdak hasarlarında osteokondral defekt kısaca OCD denir. Günlük hayatta yoğun / kötü kullanıma bağlı yıpranma, yaşlanmaya bağlı aşınma, kilolu olmaya bağlı aşınma veya spor müsabakalarında görülen ayak bilek burkulmaları sonrası talus eklem yüzeyindeki kıkırdak zedelenebilir. Talusun kaval kemiği ile eklem yaptığı (tibiotalar eklem) yerdeki kıkırdak ve kıkırdak altı kemik hasarına Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD) denir.

Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD) Nedenleri

Ayak bileği kıkırdak hasarının bilinen en sık nedenleri; ayak bileği burkulmaları, fazla kullanım yaralanmaları, meslek hastalıkları ve ayak eğrilikleridir. Ayak bileği burkulmalarına bağlı gelişen kıkırdak hasarları genelde talusun dış kısmında yerleşir. Fazla kullanıma bağlı olan kıkırdak hasarları ise sıklıkla talusun iç kısmında yerleşir.

Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD) Belirtileri

Ayak bileği kıkırdak hasarı hastalarında en sık görülen bulgu, ayak bileğinde derin yerleşimli bir ağrıdır. Ağrı eklem çizgisi seviyesinde yoğunlaşır. Ağrıya şişlik eşlik edebilir. Ayak bileği hareketleri esnasında takılma kilitlenme hissi oluşabilir. Ağrı ve şişliğe bağlı hareket kısıtlılığı izlenmesi muhtemeldir. Tüm bu semptomlara bağlı olarak ayak bileğinde fonksiyon kaybı, aksama ve yürüyüş mesafesinde kısalma görülebilmektedir.

Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD) Tanısı

Ayak bileği ağrısı ile ortopedi polikliniğe başvuran hasta, ortopedi hekimi tarafından ayrıntılı olarak muayene edilir. Muayene sonrası yukarıda belirtilen semptomları olan hastada ayak bileği kıkırdak hasarı şüphesi ile hekim tarafından x-ray röntgen ve ayak bileği MR görüntüleme tetkikleri istenir. Tetkikler sonrası Talus OCD kesin tanısı konulur. Talus OCD kesin tanısı ve evrelemesi MR tetkiki ile yapılır. MR tetkiki sonucunda hafif kemik iliği ödeminden / kistlerin geliştiği ileri evre Talus OCD’ye kadar 5 sınıfa ayrılır.

Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD) Tedavisi

Talus OCD tedavisinde planlama, kıkırdak hasarının derecesine ve yaralanmanın akut/kronik oluşuna göre yapılmaktadır. Erken dönemde tanı konulmuş travma sebepli akut vakalarda, alçı ve yaralı tarafa yük verilmemesi tedavisi yapılmaktadır. Kronik ancak 1 cm ve daha küçük hasarlarda ayak bileği artroskopisi ile kapalı bir şekilde hasarlı bölgenin temizlenmesi ve kıkırdak canlandırma (debridmanve mikrokırık operasyonu) yapılmaktadır. 1 Cm’den daha büyük kıkırdak hasarı olan hastalarda ise kıkırdak nakli ameliyatı yapılmaktadır.

Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD) Ameliyatı

Ayak bileği kıkırdak hasarı (Talus OCD) hastalığı ortopedik cerrahlar tarafından değerlendirilir. Hasarın durumuna göre artroskopik veya açık cerrahi yöntemlerle ameliyat planlanabilir. Artroskopi ameliyatında hasarlı kıkırdak dokusu temizlenir ve mikrokırık işlemi ile canlandırma yapılarak yeni kıkırdak oluşumu hedeflenir. Daha büyük kıkırdak hasarlarında ise açık kıkırdak nakli ameliyatları gündeme gelir. Artroskopi ameliyatları ortalama 30 dakika, açık cerrahiler ise ortalama 60 dakika sürmektedir. Bu ameliyatlar ortalama 1 gün hastane yatışı gerektirir. Hasta operasyondan 1 gün sonra yürütülür ve ayak bileği egzersizleri başlanır.

Ayak Bileği Kıkırdak Hasarı (Talus OCD) Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi

Ayak bileği kıkırdak hasarı (Talus OCD) ameliyatları sonrası hasta ameliyatlı tarafa belli bir süre bastırılmayabilir. Ameliyattan sonra ayak yükten bir süre kesilebilir. Belirli hareketlerden kaçınması istenmeyebilir. Operasyon sonra cerrahi alandaki ağrı ve aktivite kısıtlamasına bağlı eklemde sertlik gelişmesi muhtemeldir. Ayak bileğinde gelişebilecek bu eklem sertliğinin tedavisinde fizik tedavi olmazsa olmaz bir gerekliliktir ve neredeyse tüm hastalarda ihtiyaç duyulur. 

Talus Kemiği Nedir?

Talus kemiği ayakta bulunan ve ayak bileği eklemini (tibiotalar eklem) oluşturan bir kemiktir. Kemik yüzeyinin büyük bölümü kıkırdaktan oluşur. Yukarıda kaval kemiği ile tibiotalar eklemi, aşağısındaki kalkaneus (topuk) kemiği ile de subtalar eklemi oluşturur. Günlük hayat yoğunluğuna bağlı olarak aşınmaya veya spor müsabakalarında gelişen travmalara bağlı talus kırıkları ve talus eklem kıkırdak hasarları (Osteokondral Defekt - OCD ) gelişebilir.

Ayak bileği coronal MR T1 kesitinde talus dome medialinde osteokondral defekt (ocd):

Ayak bileği coronal MR T2 kesitinde talus dome medialinde osteokondral defekt (ocd):

Ayak bileği sagittal MR T1 kesitinde talus domeda osteokondral defekt (ocd):