Kemik İliği Ödemi Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Kemik iliği ödemi spongioz kemik dokusunun mikroskobik yapısının bozulması ve etrafında bulunan damarların geçirgenliğinin artması sonucunda gelişir.
İçindekiler:
Kemik İliği Ödemi Nedir?
Kemiklerimiz, sert bir dış yüzey (kortikal kemik) ve daha yumuşak sünger şeklindeki bir iç yüzey (kansellöz / spongioiz kemik) tarafından oluşur. Kemik iliği ödemi, kemiğin yumuşak iç kısmında sıvı birikmesi ve şişlik (enflamasyon) gelişmesi durumunu tanımlar. Kemik iliği ödemi kendisi bir hastalık olmayıp, çeşitli hastalıklar sonucu gelişen önemli bir ortopedik semptomdur.
Kemik İliği Ödemi Nedenleri
Kemik iliği ödemi süreci tetikleyen çeşitli sebepler bulunmaktadır. Başlıca nedenleri;
- Travma: Düşme, çarpma, direk veya rotasyonel darbeler alma sonucunda kortikal kemiğin sağlam kalıp, spongioz (yumuşak) kemikte kanama ve ödem gelişebilir.
- Aşırı Kullanım (Stres Kırıkları): Tekrarlayan mikrotravmalar sonucunda gelişir.
- Artrit (Osteoartrit / Romatizmal Hastalıklar): Romatizmal veya romatizmal olmayan nedenlere bağlı olarak eklem çevresindeki kemiklerde gelişebilir.
- Avasküler Nekroz: Kalça ekleminde uyluk kemiğinin beslenmesinin bozulmasına bağlı olarak çürümesi ile gelişir ve erken evrelerinde kemik iliğinde ödem saptanabilir.
- Kemik ve Yumuşak Doku Tümörleri: Kemik veya etrafındaki yumuşak doku kaynaklı tümörlere bağlı olarak gelişebilir.
- Kemik Enfeksiyonları: Yüzeyel veya derin kemik enfeksiyonlarında kemik iliği ödemi gelişebilir.
- Cerrahi Müdahaleler: Herhangi bir sebeple cerrahi müdahale geçirmiş hastaların takip sürecinde gelişebilir.
Kemik İliği Ödemi Belirtileri
En temel ve vazgeçilmez bulgu, şiddetli kemik ağrısıdır. Ağrı ile birlikte kemik ve eklem dokusunda bir fonksiyon ve hareket kaybı izlenebilir. Genellikle fiziksel aktivite sırasında ağrı belirginleşir ve istirahat sırasında azalması beklenir. Ağrı fiziksel aktiviteden bağımsız olarak, istirahat halinde ve özellikle geceleri de devam ediyorsa alarm verici bir bulgu olarak değerlendirilmelidir.
Kemik İliği Ödemi Tanısı
Kemik dokusunda izlenen şişlik ve ödem dışarıdan fiziksel olarak saptanamaz. İlk olarak röntgen değerlendirilir. Röntgen yardımıyla kemikte bulunan ödem saptanamaz ancak kemik iliği ödemine yol açan sebebe dair bulgular (kitle, enfeksiyon, cerrahi öyküsü) röntgende izlenebilir.
Bunun dışında kemik iliği ödeminin saptanmasında altın standart görüntüleme MR’dır. MR görüntüleri incelenerek kemik iliği ödemi ve bunun gelişmesine neden olan hastalıklar değerlendirilir. Ayırıcı tanı yapılması amacıyla çeşitli kan tetkikleri de hekim tarafından istenir.
Kemik İliği Ödemi Tedavisi
Kemik iliği ödemi tedavisinin sebebe bağlı olarak değişiklikler gösterse de birinci basamakta ameliyatsız konservatif modaliteler denenir. Temel tedavi ilgili ekstremitenin yükten kurtarılması, ödem giderici ağrı kesicilerin düzenli olarak kullanılması, buz tatbikinin yapılmasıdır. Bunlara ek olarak fizik tedavi ve/veya hiperbarik oksijen tedavisi de bu amaçla kullanılabilir. Çoğu hastada tedavi 4-6 hafta süre devam ettirilir ve ek müdahale olmadan tedavi süreci başarıyla sonlandırılır.
Dirençli ve tedaviye yanıtı zayıf kemik iliği ödemi olgularında kemik içerisinde gelişen şişlik ve ödem cerrahi müdahale ile ödemli kemikte küçük delikler açılarak ödemin tahliyesi sağlanmaya çalışılır.
